Wet Bibob nu ook toepasbaar bij 'Open House' inkoopprocedures in het sociaal domein

11-10-2022

De Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (hierna: ‘Wet Bibob’) is gewijzigd sinds 1 oktober jl. en biedt bestuursorganen de bevoegdheid om de Wet Bibob ook toe te passen bij zogenoemde open-house inkoopprocedures. Open-house inkoopprocedures worden door gemeentelijke overheden toegepast met betrekking tot de inkoop van voorzieningen op grond van de Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (hierna: 'Wmo 2015'). Op grond van het nieuwe lid 4 van artikel 1 van de Wet Bibob is de Wet Bibob nu kortom ook toepasbaar bij dit soort inkoopprocedures.

Met de Wet Bibob kunnen bestuursorganen onder andere een eigen onderzoek verrichten om te voorkomen dat ze ongewild criminele activiteiten faciliteren bij het verlenen van vergunningen, overheidsopdrachten, subsidies en het aangaan van vastgoedtransacties.

Een open-house procedure is een inkoopprocedure voor de levering van (zorg)voorzieningen op basis van een vooraf bekendgemaakte toelatingsprocedure. Een toelating stoelt op bepaalde voorwaarden zoals prijs, opleidingseisen en certificering (kwaliteit). Zorgaanbieders kunnen dan toetreden en hun diensten aanbieden indien zij voldoen aan de gestelde randvoorwaarden. Inwoners maken vervolgens zelf de keuze uit de door het bestuursorgaan toegelaten aanbieders.

Een open-house procedure wordt formeel niet gezien als aanbestedingsprocedure (c.q. overheidsopdrachten) omdat het bestuursorgaan geen aanbieders 'selecteert' op basis van het aanbestedingsrecht; dat blijkt ook uit het welbekende Falk Pharma-arrest (C‑410/14EU:C:2016:399):

“37 Wanneer een openbare instelling leveringsovereenkomsten wil sluiten met alle ondernemers die de betrokken producten willen leveren onder de door deze instelling opgelegde voorwaarden, bestaat er dus, doordat geen ondernemer wordt aangewezen aan wie exclusief een opdracht wordt gegund, geen noodzaak om het handelen van deze aanbestedende dienst aan de nauwkeurige regels van richtlijn 2004/18 te onderwerpen teneinde te vermijden dat hij bij de gunning van een opdracht nationale ondernemers begunstigt.”

Om die reden was de Wet Bibob tot 1 oktober jl. niet toepasbaar bij open-house inkoopprocedures. Dat is nu veranderd. Op grond van de gewijzigde Wet Bibob kunnen gemeenten nu dus ook op grond van de Wet Bibob voorkomen dat zij in het kader van open-house inkoopprocedures bijdragen aan het faciliteren van criminele activiteiten door de Wet Bibob toe te passen. De Wet Bibob kan daarmee als instrument dienen bij het tegengaan van misbruik van zorggelden in het sociaal domein.

Wilt u meer informatie over de mogelijkheden die bestuursorganen hebben om de Wet Bibob toe te passen binnen het sociaal domein? Neem dan gerust contact op met één van onze specialisten.

Dit is een Legal Update van Bastiaan Wallage en Livni Beck (student-stagiair).

Download als pdf

Specialist(en)