Herijking Faillissementswet: een stand van zaken

Het Nederlandse faillissementsrecht is de afgelopen jaren volop in beweging geweest. Naar aanleiding van het wetgevingsprogramma Herijking Faillissementswet hebben zich sinds 2012 enkele ontwikkelingen op insolventierechtelijk gebied voorgedaan. De doelstellingen van het wetgevingsprogramma werden ondergebracht in pijlers: de fraudepijler, reorganisatiepijler en moderniseringspijler. Enkele jaren en wetsvoorstellen verder is het tijd om een tussenbalans op te maken. 

Eind vorig jaar heeft Minister Dekker per brief vragen van verschillende fracties beantwoord over de voortgang van het wetgevingsprogramma. De minister rapporteerde dat de wetsvoorstellen onder de fraudepijler inmiddels allemaal inwerking zijn getreden en deze pijler als afgerond kan worden beschouwd. Onder de fraudepijler zijn de Wet civielrechtelijk bestuursverbod, Wet herziening strafbaarstelling faillissementsfraude en Wet versterking positie van de curator geïntroduceerd. Ook de moderniseringspijler nadert de voltooiing: de Wet modernisering faillissementsprocedure zal naar verwachting in 2018 door de Eerste Kamer worden aangenomen.

Onder de reorganisatiepijler bevinden zich wetsvoorstellen die - ook op Europees niveau – veel aandacht hebben getrokken. Het betreft de wetsvoorstellen omtrent nieuwe reorganisatiemethodes: de pre-pack en het onderhands dwangakkoord. Beide voorstellen zouden ondernemingen in financiële nood in staat moeten stellen effectiever te reorganiseren. Hoewel de parlementaire behandeling van de pre-pack (Wet Continuïteit Ondernemingen I) al in 2013 begon, is het wetsvoorstel tot op heden nog niet aangenomen door de Eerste Kamer. Na de uitspraak van het Europees Hof van Justitie inzake FNV/Smallsteps blijken er nog veel haken en ogen aan dit wetsvoorstel te kleven (zie ook onze Legal Update van 7 december 2017). Er zijn nog vooral vragen op arbeidsrechtelijke gebied die beantwoord moeten worden. Desondanks is de minister voornemens dit wetsvoorstel in de Eerste Kamer in stemming te laten brengen en de wet vervolgens in te voeren. Ook de stemming door de Tweede Kamer over het onderhands dwangakkoord (Wet homologatie onderhands akkoord) staat dit jaar op de agenda. Als de plannen ook daadwerkelijk worden uitgevoerd, zullen in 2019 mogelijk twee nieuwe reorganisatiemethodes worden ingevoerd.

Binnen de reorganisatiepijler wordt nog een derde wetsvoorstel verwacht, namelijk de ‘Wet bevordering doelmatigheid van het faillissementsprocesrecht’ (Wet Continuïteit Ondernemingen III). In zijn brief verduidelijkt de minister de (toekomstige) inhoud van dit wetsvoorstel. Zo zullen in dit wetsvoorstel bepalingen omtrent de medezeggenschap van werknemers in faillissement worden vastgelegd. Vanuit de kamer werden voorts vragen gesteld omtrent de positie van aandeelhouders met gesecureerde leningen in faillissement. In Nederland genieten deze aandeelhouders een positie waardoor zij zich de facto aan het faillissement kunnen onttrekken (zij kunnen optreden als separatist) en waardoor zij feitelijk minder ondernemersrisico lopen. Deze wijze van financiering door aandeelhouders wordt steeds gebruikelijker, onder meer in de private equity praktijk. De minister geeft in zijn antwoord aan verder te zullen onderhandelen met de vertegenwoordigers uit de praktijk over de mogelijkheid om de positie van deze aandeelhouders in te perken, wellicht door voorbeeld te nemen aan de rechtsstelsels van Duitsland en Oostenrijk.

Het wetgevingsprogramma zal volgens de minister in 2019 worden voltooid. Ook op internationaal vlak kunnen echter nog veranderingen worden verwacht. Nadat vorig jaar de Herziene Insolventieverordening inwerking trad, wordt de komende tijd onderhandeld over de EU-Richtlijn betreffende preventieve herstructureringsstelsels (COM(2016)723). De Richtlijn zal ondernemers in Europa de kans moeten bieden gemakkelijker grensoverschrijdend te reorganiseren, bij voorkeur voordat er een faillissementssituatie is. Ook de reorganisatiemogelijkheden op grond van de faillissementswet zullen dan opnieuw onder de loep moeten worden genomen. De modernisering van de faillissementswet blijft dus work in progress.

Dit is een Legal update van het team Herstructurering & Insolventie.

Download als pdf