Voorlopig akkoord nieuwe EU-maatregelen tegen witwassen en terrorismefinanciering

In onze Legal Update van 22 juni 2021 bespraken wij de wetsvoorstellen die de Europese Commissie destijds presenteerde om de regels over de bestrijding van witwassen en het financieren van terrorisme (AML/CFT) (verder) te harmoniseren. Nu, ruim tweeënhalf jaar later, hebben de Europese Raad en het Europees Parlement een voorlopig akkoord bereikt over de AML/CFT-maatregelen. Het voorlopig akkoord ziet op een nieuwe anti-witwasverordening (AMLR) en een herziening van de al bestaande anti-witwasrichtlijn (AMLD6).  

Wat is er nieuw in AMLR? 

• De lijst van meldingsplichtige entiteiten die als centrale poortwachter fungeren wordt uitgebreid, waardoor ook dienstverleners van crypto-activa onder de reikwijdte van de witwasbestrijding en terrorismefinanciering vallen. Daarnaast worden handelaren in culturele goederen, luxegoederen zoals juweliers en horlogemakers en handelaren in luxe auto's, vliegtuigen en jachten ook meldingsplichtige entiteiten. Professionele voetbalclubs en agenten worden ook opgenomen, met enige flexibiliteit voor lidstaten om deze van de lijst te verwijderen bij een laag risico. 
• Dienstverleners van crypto-activa worden verplicht om due dilligence uit te voeren op hun klanten. Deze maatregelen moeten worden toegepast bij transacties van 1000 euro of meer om verdachte activiteiten te detecteren. Specifieke maatregelen worden ingevoerd voor het uitvoeren van due diligence bij grensoverschrijdende correspondentierelaties van dienstverleners van crypto-activa. Daarnaast zijn strengere due diligence-maatregelen vereist voor krediet- en financiële instellingen die zakelijke relaties aangaan met zeer vermogende personen, waarbij het beheer van aanzienlijk vermogen betrokken is. 
• Bij transacties en zakelijke relaties met hoogrisicolanden moet een strengere due diligence worden uitgevoerd, vooral als de tekortkomingen in nationale regimes voor witwasbestrijding en terrorismebedreiging de integriteit van de EU-interne markt bedreigen. De Europese Commissie beoordeelt het risico op basis van de FATF-lijsten. 
• Een limiet van 10.000 euro voor contante betalingen wordt ingesteld, met flexibiliteit voor lidstaten om een lagere limiet te bepalen. Nederland wil met het wetsvoorstel 'Plan van aanpak witwassen' een verbod op cashbetalingen voor goederen vanaf 3.000 euro invoeren. Dit wetsvoorstel is controversieel verklaard en moet wachten tot een volgend kabinet.   
• Er wordt een verduidelijking gegeven over het uiteindelijke eigendom (beneficial ownership), dat wordt bepaald door zowel eigendom als controle. Beide aspecten moeten worden geanalyseerd om de uiteindelijke eigenaren van juridische entiteiten te identificeren, met een drempel van 25%. 
• Er is een verplichte registratie van het uiteindelijke eigendom voor alle buitenlandse entiteiten die onroerend goed bezitten, met terugwerkende kracht tot 1 januari 2014. 

Wat is er nieuw in AMLD6? 

• AMLD6 geeft entiteiten die het UBO-register beheren de bevoegdheid om inspecties uit te voeren bij geregistreerde juridische entiteiten. Naast toezichthouders, verplichte entiteiten en openbare autoriteiten, kunnen ook anderen met een legitiem belang, zoals de pers, toegang krijgen tot het register. 
• Voor het Kadaster geldt specifiek dat deze toegankelijk is voor bevoegde autoriteiten via een single acces point, waarbij bijvoorbeeld prijsinformatie, eigendomsinformatie en bezwaringen beschikbaar worden gesteld. 
• Nationale financiële inlichtingeneenheden (FIU's; in Nederland is dit FIU-Nederland) krijgen onmiddellijke en directe toegang tot financiële, administratieve en wetshandhavingsinformatie. Dit ziet bijvoorbeeld op toegang tot belastinginformatie, (vuur)wapenregisters en registers van motorvoertuigen.
• Bij een grensoverschrijdend geval werken FIU's nauwer samen. Het FIU.net-systeem wordt aangepast zodat een snelle informatieverspreiding mogelijk is. 
• De FIU's kunnen een transactie opschorten of geen toestemming verlenen om analyses uit te voeren, verdenkingen te beoordelen en de resultaten te delen met relevante autoriteiten voor het treffen van passende maatregelen. 
• Toezichtscolleges worden geïntroduceerd voor de niet-financiële sector. AMLA zal technische reguleringsnormen ontwikkelen die de algemene voorwaarden definiëren die een goede werking van AML/CFT-toezichtscolleges mogelijk maken. 

Europese witwastoezichthouder: de European Anti-Money Laundering Authority 

Eind 2023 is er een voorlopig akkoord bereikt voor het instellen van een Europese autoriteit ter bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering (AMLA). AMLA krijgt directe en indirecte toezichthoudende bevoegdheden om de doeltreffendheid van het EU-kader voor de bestrijding van witwassen en financiering van terrorisme te verbeteren. 

AMLA bezit bevoegdheden om rechtstreeks toezicht te houden op bepaalde soorten krediet- en financiële instellingen als deze als hoog risico worden beschouwd of grensoverschrijdend opereren. In dit kader wordt bijvoorbeeld gedacht aan crypto-activadienstverleners. AMLA maakt een eerste selectie van 40 entiteiten waarop zij toezicht houdt. De niet-geselecteerde entiteiten blijven onder nationaal AML/CFT-toezicht vallen. Wat betreft de niet-financiële sector geldt dat AMLA een ondersteunende rol heeft bij met het uitvoeren van beoordelingen en het onderzoeken van mogelijke schendingen van de toepassing van het AML/CFT-kader. 

Hoe verder? 

De tekst van het voorlopig akkoord wordt op dit moment gefinaliseerd en wordt daarna voorgelegd aan de lidstaatvertegenwoordigers en het Europees Parlement. Hoewel het erop lijkt dat in 2024 de relevante verordeningen en richtlijnen uit het wetgevingspakket definitief worden, is de datum van inwerkingtreding nog niet bekend. Wél geldt het advies dat marktpartijen – zeker zij die eerder nog niet onder het toepassingsbereik vielen –zich alvast voorbereiden op de nieuwe regelgeving. 

Heeft u een specifieke vraag over in hoeverre de nieuwe regelgeving op u van toepassing is? Neem dan gerust contact op met één van onze specialisten van het team Banking & Finance

Ook wijzen wij u graag op aflevering 98 van Licht op Legal, onze tweewekelijkse podcast. In deze aflevering gaat Mark Murris, advocaat Banking & Finance bij Van Benthem & Keulen, in op de actuele ontwikkelingen rond de risicogebaseerde aanpak van financieel economische criminaliteit.

Dit is een Legal Update van Dennis Apperloo, Mark Murris en Dylan Verheij.

Download als pdf