Vijftiende sanctiepakket tegen Rusland: Maatregelen tegen 'schaduwvloot'

Na het veertiende sanctiepakket, dat in juli van dit jaar werd geïntroduceerd, heeft de Europese Unie op 16 december 2024 het vijftiende sanctiepakket tegen Rusland aangenomen (Verordening (EU) nr. 2024/3192). In onze Legal Update van 11 november 2024 bespraken wij het veertiende sanctiepakket, het omzeilen van sancties en gaven wij tips voor de praktijk. In deze Legal Update bespreken wij de belangrijkste wijzigingen die volgen uit het vijftiende sanctiepakket. 

Omzeilen van sancties en de Russische Schaduwvloot

Alle Europese burgers en bedrijven zijn verplicht zich aan EU-sanctieregelgeving te houden. Ook indirecte handel die een partij op de sanctielijst ten goede komt (omzeilen van sancties) is verboden. De zogenaamde Russische 'schaduwvloot' verwijst naar schepen die zonder duidelijke registratie en onder andere vlaggen van andere landen voor Rusland varen. Op die manier probeert Rusland de opgelegde handelsembargo's te omzeilen. De sancties brengen mee dat Russische schepen niet meer mogen aanmeren in EU-havens en ook is de export van Russische olie naar de EU verboden. Rusland gebruikt de schaduwvloot om alsnog illegaal olie en olieproducten uit Rusland te kunnen transporteren. Ook worden de schepen ingezet voor de export van gestolen graan uit Oekraïne en voor het vervoeren van militair materieel naar Rusland.

Het vijftiende sanctiepakket verbiedt 52 nieuwe schepen (nu 79 totaal) uit derde landen, die deel uitmaken van deze schaduwvloot, de toegang tot EU-havens. Daarnaast is het verboden om diensten die verband houden met zeevervoer te verlenen aan de schepen uit de schaduwvloot. In artikel 3 vicies van Verordening (EU) nr. 833/2014 worden als voorbeelden van verboden diensten genoemd: bevoorraden, bemannen, voorzien van vlaggen en verstrekken van financiering.

Maatregelen tegen omzeilen sancties via onder meer Chinese bedrijven en staatburgers 

Het vijftiende sanctiepakket voegt verschillende entiteiten uit derde landen toe aan de sanctielijsten die "onrechtstreeks" bijdragen aan militaire en technologische versterking van Rusland door het omzeilen van uitvoerbeperkingen die gelden voor onder meer onbemande luchtvaartuigen of raketten. Het betreft entiteiten uit Iran, Servië, India, China en de Verenigde Arabische Emiraten die eerder het omzeilen van EU-sancties vergemakkelijkten. De betreffende entiteiten waren betrokken bij het omzeilen van handelsbeperkingen of bij de aankoop van gevoelige goederen, zoals drones en raketten. Deze goederen worden gebruikt voor Russische militaire operaties. Voor deze entiteiten worden daarom strengere exportbeperkingen opgelegd met betrekking tot dual use goederen en technologieën. 

Heeft u vragen over het beleid, het beheersen van risico's of de te treffen maatregelen om betrokkenheid bij sanctieschendingen en sanctieomzeilingen te voorkomen? Neem dan gerust contact op met één van onze specialisten.

Dit is een Legal Update van Dennis Apperloo en Dylan Verheij.