Update handhaving schijnzelfstandigheid 2025: ‘zachte landing’: geen boetes, modelovereenkomsten blijven geldig

Op 6 september 2024 kondigde de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan dat het handhavingsmoratorium in het kader van de Wet Deregulering Arbeidsrelaties per 1 januari 2025 zou worden opgeheven. Het gevolg van de opheffing van het handhavingsmoratorium zou zijn dat er vanaf 1 januari correctieverplichtingen, naheffingsaanslagen en boetes opgelegd zouden kunnen worden. Deze mededeling zorgde voor veel onrust in de zzp-praktijk en sindsdien blijven de ontwikkelingen over schijnzelfstandigheid de gemoederen bezighouden.

Eerder vandaag publiceerde de Belastingdienst het ‘Handhavingsplan arbeidsrelaties 2025’. Met het handhavingsplan geeft het kabinet gehoor aan het verzoek van de Kamer om te zorgen voor een 'zachte landing', door het eerste jaar met name te focussen op echte ‘probleemgevallen’ en om in de overige situaties rekening te houden met de menselijke maat en maatwerk.

Uit de Kamerbrief van 6 september 2024 bleek dat de Belastingdienst geen vergrijpboetes op zou leggen, als partijen aantoonbaar actief aan de slag zouden zijn met de juiste kwalificatie van de arbeidsrelatie. 

In afwijking van dat eerdere uitgangspunt blijkt uit het vandaag gepubliceerde handhavingsplan – kort gezegd – dat de Belastingdienst in 2025 géén boetes op zal leggen wegens schijnzelfstandigheid. De extra voorwaarde dat sprake moet zijn van 'aantoonbaar actief aan de slag zijn met de juiste kwalificatie' is komen te vervallen. De Belastingdienst kan overigens nog steeds naheffingsaanslagen opleggen, met terugwerkende kracht tot 1 januari 2025.

Modelovereenkomsten

Vanaf 6 september 2024 zou de Belastingdienst de door haar goedgekeurde modelovereenkomsten gaan uitfaseren. De gedachtegang hierachter was dat de modelovereenkomsten voor schijnzekerheid konden zorgen, omdat de uiteindelijke beoordeling van de werkrelatie plaatsvindt aan de hand van de feitelijke situatie, en niet van hetgeen opgeschreven is. De lopende modelovereenkomsten zouden tot het einde van de goedkeuring gerespecteerd worden. Voor de meest gebruikte modelovereenkomst is de einddatum medio 2026.

Met het handhavingsplan wordt echter aangekondigd dat de Belastingdienst alle goedgekeurde modelovereenkomsten automatisch verlengt tot en met 31 december 2029. Voor de praktijk betekent dit dat de modelovereenkomsten tot die datum gebruikt kunnen worden. Daarbij geldt echter dat het gebruik van een modelovereenkomst nog steeds slechts fiscale bescherming biedt voor zover er in de praktijk ook echt wordt gewerkt conform de overeenkomst. Daarnaast benoemt de Belastingdienst expliciet dat de goedkeuring wordt ingetrokken als de modelovereenkomsten niet meer zullen voldoen aan de eisen van nieuwe wet- en regelgeving of nieuwe rechtspraak.

Het handhavingsplan arbeidsrelaties 2025 leidt tot enkele belangrijke wijzigingen ten opzichte van het eerder aangekondigde beleid. Hoewel boetes dus tot 1 januari 2026 niet zullen worden opgelegd, bestaat er bij een onjuiste kwalificatie evengoed risico op correctieverplichtingen en naheffingsaanslagen. De modelovereenkomsten bieden langer dan gepland enige houvast, maar deze houvast biedt zelden een echte garantie. Tot slot bestaan er naast de fiscale risico’s ook civielrechtelijke risico’s die kleven aan het gebruik van zzp-overeenkomsten, in welk kader de ontwikkelingen van het Wetsvoorstel Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties, waarover wij u eerder informeerden, relevant zijn.

Heeft u vragen over dit onderwerp? Neem dan gerust contact op met één van onze specialisten van het team Arbeid & Pensioen.

Dit is een Legal Update van Nino Solisa en Roy Zusterzeel