Registratie van (UBO's van) Fondsen voor Gemene Rekening

28-04-2020

Al meerdere malen zijn Legal Updates geschreven over het wetsvoorstel met betrekking tot de registratie van de uiteindelijk belanghebbenden ("UBO's") voor vennootschappen en andere juridische entiteiten. Recentelijk is ook een conceptwetsvoorstel gepubliceerd over de registratie van UBO's van trusts en soortgelijke juridische constructies. Het conceptwetsvoorstel bevat een verplichting om een FGR en de UBO('s) daarvan te registreren. Dit conceptwetsvoorstel is een onderdeel van de implementatie van de Vierde Europese Anti-witwasrichtlijn (de "Richtlijn").

Hoewel het register op grond van de Richtlijn uiterlijk op 10 maart 2020 moest zijn geïmplementeerd, is de consultatie van het conceptwetsvoorstel pas op 17 april 2020 gepubliceerd. Geïnteresseerden kunnen tot en met 15 mei 2020 op de consultatie reageren. Vanwege het niet tijdig implementeren van de Richtlijn, waaronder het implementeren van het register, heeft de Europese Commissie Nederland op 12 februari 2020 een berisping opgelegd. Nederland heeft twee maanden de tijd gekregen om de omissie te herstellen.

In deze Legal Update wordt besproken wat de gevolgen zijn van het nieuwe conceptwetsvoorstel voor een Fonds voor Gemene Rekening ("FGR").

Toepassingsbereik

Het conceptwetsvoorstel is van toepassing op zowel trusts als soortgelijke juridische constructies. Een soortgelijke juridische constructie wordt gedefinieerd als een fonds dat tot stand is gebracht bij overeenkomst of een samenstel van overeenkomsten, waarbij de volgende elementen aanwezig zijn:

  • het ontbreken van rechtspersoonlijkheid;
  • het bijeenbrengen van vermogen door deelnemers;
  • het vermogen wordt voor gezamenlijke rekening belegd; en
  • het vermogen wordt aangewend ten behoeve van de UBO.

De wetgever heeft bewust gekozen voor een materiële omschrijving. Dit betekent dat het niet draait om de naam van de juridische constructie, maar om de materiële kenmerken daarvan. Een open of gesloten FGR valt in ieder geval onder de definitie van soortgelijke juridische entiteit.

Voor de volledigheid: ook constructies die zijn opgenomen in een geconsolideerde lijst van de Europese Commissie kwalificeren als "soortgelijke juridische constructie".

UBO

Een UBO is een persoon die direct of indirect zeggenschap heeft over een vennootschap of andere juridische entiteit. Bij een trust kan dit bijvoorbeeld de oprichter zijn of een persoon die door directe of indirecte eigendom de uiteindelijke zeggenschap over de trust uitoefent. Niet is vereist dat de UBO een belang houdt van een bepaald minimumpercentage (zoals bij het UBO-register voor vennootschappen en andere juridische entiteiten doorgaans wel het geval is met een minimaal belang van 25 procent). Een UBO van een FGR moet op gelijke wijze worden vastgesteld als de UBO van een trust. Zo zal de oprichter van een FGR ook als UBO worden aangemerkt.

Openbaar register

De Richtlijn bevat geen verplichting om het register voor UBO's van trusts en soortgelijke juridische constructies openbaar te maken, maar voorziet hiervoor wel in een lidstaatoptie. Nederland maakt gebruik van deze lidstaatoptie. Op basis van het huidige conceptwetsvoorstel zal het register voor iedereen toegankelijk zijn. Een van de overwegingen van de wetgever om gebruik te maken van de lidstaatoptie is om het criminelen moeilijker te maken om zich achter juridische constructies te verschuilen om crimineel verkregen vermogen wit te wassen of terrorisme te financieren.

Registratie van gegevens

Uit de Richtlijn vloeien verplichtingen voort met betrekking tot de registratie van de FGR en de UBO daarvan. Het gaat hierbij om de volgende informatie:

  • informatie over het FGR: de naam, het type, de datum en plaats van totstandkoming en het doel van het FGR en afschriften van documenten op grond waarvan de gegevens zijn geverifieerd; en;
  • informatie over de UBO: de naam, de geboortemaand, het geboortejaar, de woonstaat, de nationaliteit, de aard en omvang van gehouden economisch belang, het BSN, het fiscaal identificatienummer (indien de UBO in het buitenland woont), de geboortedag, de geboorteplaats, het geboorteland en het woonadres en afschriften van documenten waaruit de gegevens blijken.

Om de juiste informatie te kunnen registreren, moet (de beheerder van) een FGR toereikende, accurate en actuele informatie over de UBO inwinnen en bijhouden. Voornoemde gegevens zijn voor iedereen toegankelijk in het register van de Kamer van Koophandel. Dit geldt niet voor de afschriften van documenten waaruit de gegevens blijken of kunnen worden geverifieerd (die ook door een beheerder van een FGR moeten worden aangeleverd bij registratie). Ook geldt dit niet voor het BSN, het fiscaal identificatienummer en nadere persoonsgegevens van de UBO (de geboortedag, -plaats en –land en het woonadres). De "niet-openbare" gegevens zijn uitsluitend inzichtelijk voor de Financiële Inlichtingen Eenheid en bevoegde instanties.

In uitzonderlijke situaties kunnen bepaalde gegevens op verzoek van de UBO worden afgeschermd. Gronden voor afscherming zijn bijvoorbeeld dat de UBO wordt blootgesteld aan een onevenredig risico op fraude, afpersing of geweld. Daarnaast is afscherming mogelijk in het geval dat de UBO minderjarig of handelingsonbekwaam is.

Overgangsrecht

Na inwerkingtreding van de wet heeft de beheerder van een bestaand FGR drie maanden de tijd om te voldoen aan de registratieverplichting. Voor een nieuw FGR, die na inwerkingtreding van onderhavig wetsvoorstel wordt opgericht, geldt dat binnen één week na oprichting moet zijn voldaan aan de registratie van de vereiste gegevens.

Hoewel het voor nu nog even afwachten is hoe het definitieve wetsvoorstel eruit komt te zien, zal de implementatie van het register voor soortgelijke juridische constructies naar alle waarschijnlijk zorgen voor meer administratieve lasten voor (de beheerder van) een FGR. Na eventuele aanpassingen wordt het wetsvoorstel naar verwachting in de tweede helft van 2020 ingediend bij de Tweede Kamer.

Dit is een Legal Update van Micky Peters.

Download als pdf