Centrale aansprakelijkheid van de zorginstelling: hoe zit het ook alweer?
10-07-2020
Bij een medische fout kan de patiënt die schade lijdt in de meeste gevallen op grond van de centrale aansprakelijkheid direct de zorginstelling aanspreken binnen wiens muren de fout is begaan. In een recente zaak waarin het Gerechtshof 's-Hertogenbosch[1] arrest wees kwam dit leerstuk aan de orde.
In de procedure sprak een patiënte haar plastisch chirurg aan omdat ze meende dat hij rondom een ingreep aan haar borsten medisch onzorgvuldig had gehandeld waardoor zij schade had geleden. Daarnaast stelde ze ook het zelfstandige behandelcentrum aansprakelijk waar de operatie was verricht. De Rechtbank Limburg oordeelde in eerste aanleg dat de kliniek niet aansprakelijk kon worden gehouden, omdat er geen sprake was van een ziekenhuis en centrale aansprakelijkheid dus niet gold.
Hoe zit het ook alweer? Doorgaans wordt tussen de patiënt en de behandelaar een geneeskundige behandelingsovereenkomst gesloten. Bij een tekortkoming in de nakoming van deze overeenkomst (een 'medische fout') kan de patiënt de hulpverlener hierop aanspreken en een schadevergoeding vorderen. In 2005 heeft artikel 7:462 BW zijn intrede gedaan, waardoor de patiënt die in een ziekenhuis is behandeld niet op zoek hoeft te gaan naar de aansprakelijke hulpverlener maar direct de zorginstelling kan aanspreken voor tekortkomingen die binnen de muren van het ziekenhuis hebben plaatsgevonden. Blijkens het tweede lid van dat artikel geldt dit naast ziekenhuizen ook voor verpleeghuizen, instellingen voor geestelijke gezondheidszorg en abortusklinieken.[2] De patiënt kan bij tekortkomingen dus direct de zorginstelling aanspreken, zonder dat die instelling partij is bij de behandelingsovereenkomst. Dit wordt centrale aansprakelijkheid genoemd.
Duidelijk is dus dat centrale aansprakelijkheid niet geldt voor zelfstandige behandelcentra zoals deze kliniek voor plastische chirurgie. Toch komt het Hof Den Bosch in haar arrest van 19 mei 2020 tot de conclusie dat de patiënte wel degelijk de plastisch chirurgische kliniek aan kon spreken. Er gold weliswaar geen centrale aansprakelijkheid, maar de rechtbank was eraan voorbijgegaan dat een aparte geneeskundige behandelingsovereenkomst tot stand was gekomen tussen de patiënt en de kliniek voor de verpleging en verzorging rondom de ingreep. Voor eventuele tekortkomingen bij deze 'aanpalende handelingen' kon de patiënte de behandelkliniek dus wel aansprakelijk houden.
Ook binnen zorginstellingen waar centrale aansprakelijkheid niet geldt is het dus van belang om voor ogen te houden dat de instelling wel kan worden aangesproken voor een tekortkoming in de nakoming van de behandelingsovereenkomst die direct met de zorgaanbieder is gesloten.
Dit is een Legal Update van Petra klein Gunnewiek.
[1] Gerechtshof 's-Hertogenbosch 19 mei 2020, ECLI:NL:GHSHE:2020:1591.
[2] Zoals gedefinieerd in de Wet toelating zorginstellingen en voor de abortuskliniek in de Wet afbreking zwangerschap.
