Noodverordeningen en het samenscholingsverbod in de strijd tegen het coronavirus
26-03-2020
Afgelopen maandag kondigden minister-president Rutte en de ministers De Jonge, Grapperhaus en Van Rijn namens de regering nieuwe maatregelen aan om snelle verspreiding van het coronavirus te voorkomen. Eén van die maatregelen was het zogeheten samenscholingsverbod. Burgemeesters krijgen de bevoegdheid gebieden aan te wijzen waar groepsvorming verboden is, zoals parken, stranden of bepaalde wijken. Ten aanzien van groepen van drie of meer personen die niet de voorgeschreven 1,5 meter afstand van elkaar houden, kan worden gehandhaafd. Personen die tot hetzelfde huishouden behoren en kinderen zijn van het verbod uitgezonderd. Burgemeesters krijgen ook de mogelijkheid om via noodverordeningen makkelijker en sneller op te treden. Zo kunnen boetes worden opgelegd en kunnen specifieke locaties worden gesloten, zoals parken, stranden en campings. In deze Legal Update wordt aandacht besteed aan de juridische achtergrond van deze maatregelen.
In artikel 7 van de Wet publieke gezondheid is de minister voor medische zorg en sport aangewezen om leiding te geven aan de bestrijding een epidemie van een infectieziekte van een bepaalde categorie, waartoe inmiddels ook het coronavirus behoort. De minister kan de voorzitters van de 25 Nederlandse veiligheidsregio's in dit kader opdragen hoe de bestrijding ter hand te nemen. Op basis van artikel 39 van de Wet veiligheidsregio's zijn deze voorzitters vervolgens bij uitsluiting bevoegd om toepassing te geven aan de bevoegdheden die normaliter individuele burgemeesters op grond van de Gemeentewet zouden hebben. Artikel 39 van de Wet veiligheidsregio's voorziet met andere woorden in een opschalings- c.q. crisisregeling, die inhoudt dat burgemeestersbevoegdheden met betrekking tot een specifieke situatie worden overgeheveld naar de veiligheidsregio. Meer concreet betekent dat, dat nu de voorzitter van de veiligheidsregio onder meer belast is met het toezicht op openbare samenkomsten, vermakelijkheden alsmede op de voor het publiek openstaande gebouwen. De voorzitter mag bij de uitoefening van dit toezicht ook noodbevelen (artikel 175 Gemeentewet) geven en noodverordeningen (artikel 176 Gemeentewet) vaststellen.
Veel veiligheidsregio's hebben inmiddels zo'n bovenlokale noodverordening vastgesteld. De meest recente noodverordening van de Veiligheidsregio Utrecht kan worden geraadpleegd via deze link. In deze verordening is bepaald dat onder andere horecagelegenheden en sportaccommodaties gesloten dienen te blijven en dat het verboden is samenkomsten met meer dan honderd personen te organiseren. In de verordening zijn ook bepalingen opgenomen over de handhaving hiervan. Een overtreding van een noodverordening is bovendien een strafrechtelijke overtreding van artikel 443 van het Wetboek van Strafrecht. Inmiddels zijn door de Veiligheidsregio Utrecht ook nadere maatregelen voor markten getroffen. In Utrecht zijn vooralsnog geen specifieke locaties aangewezen waar groepsvorming verboden is. Ook zijn nog geen locaties gesloten.
Wij houden u uiteraard op de hoogte van eventuele nadere maatregelen die door het kabinet worden aangekondigd en van de gevolgen daarvan.
Dit is een Legal Update van Anne Kusters.