CBb zet een streep door de aansluittermijnen voor kleinverbruikers uit de Netcode elektriciteit

20-09-2024

Op dinsdag 17 september 2024 heeft het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) een streep gezet door de wijziging van de Netcode elektriciteit voor zover daarin aansluittermijnen voor kleinverbruikers waren opgenomen (ECLI:NL:CBB:2024:642). De procedure was aangespannen door Vereniging Eigen Huis (VEH), die de belangen van huizeneigenaren vertegenwoordigt, en door Netbeheer Nederland, de branchevereniging voor alle netbeheerders van Nederland.

Waar ging het om?

Het ging in deze zaak om de door de ACM in artikel 8.11 lid 2 en lid 4 van de Netcode elektriciteit vastgestelde maximumtermijnen waarbinnen een netbeheerder een aansluiting moet realiseren wanneer een kleinverbruiker hierom verzoekt. Deze termijnen waren in dit artikel vastgesteld op:

  • 12 weken voor wijziging van een bestaande aansluiting waarvoor geen grondwerkzaamheden nodig zijn
  • 18 weken voor de realisatie van een nieuwe aansluiting of het wijzigen van een bestaande aansluiting waarvoor grondwerkzaamheden nodig zijn
  • in gevallen waarbij onvoldoende transportcapaciteit beschikbaar is, totdat er wel voldoende transportcapaciteit beschikbaar is, met een maximum van 52 weken

Voorafgaande ontwikkelingen

Bovenstaande termijnen zijn in de Netcode elektriciteit opgenomen naar aanleiding van uitspraken van het Hof van Justitie van de EU (Commissie/België, ECLI:EU:C:2020:984 en Commissie/Duitsland, ECLI:EU:C:2021:662), waaruit volgt dat de in artikel 23 van de Elektriciteitswet opgenomen aansluittermijn onverbindend is. Uit de derde Elektriciteitsrichtlijn (2009/72/EG) blijkt namelijk dat de bevoegdheid om een aansluittermijn vast te stellen exclusief is voorbehouden aan de nationale toezichthoudende instantie, in het geval van Nederland dus de ACM. De wetgever had daarom niet de bevoegdheid om zelf in de wet een aansluittermijn op te nemen.

De ACM heeft vervolgens gebruik gemaakt van haar bevoegdheid om een aansluittermijn op te nemen. Bij besluit van 8 juni 2023 heeft de ACM daartoe de Netcode elektriciteit gewijzigd. 

Beroepen van Netbeheer Nederland en Vereniging Eigen Huis

De beroepen van Netbeheer Nederland komen erop neer dat door de energietransitie, door de grote vraag naar nieuwe en verzwaarde aansluitingen en door veelal complexe aanvragen waarbij meerdere aansluitingen in één gebied tegelijkertijd aangelegd of verzwaard moeten worden, het onmogelijk zal zijn om in alle gevallen aan de door de ACM opgelegde termijnen te voldoen. Dit standpunt wordt onderbouwd met verwijzingen naar de praktijk. De regeling biedt volgens Netbeheer Nederland ook onvoldoende mogelijkheden om af te wijken van de termijnen. Tenslotte geeft Netbeheer Nederland aan dat een maximumtermijn stellen aan de termijn voor het aanleggen van een aansluiting in gebieden met te weinig transportcapaciteit geen zin heeft, omdat op in deze gebieden te realiseren aansluitingen geen elektriciteit geleverd kan worden totdat voldoende transportcapaciteit beschikbaar is. De beroepen van VEH richten zich tegen de maximale aansluittermijn van 52 weken, volgens VEH had deze termijn in redelijkheid niet vastgesteld mogen worden. De belangen van VEH en Netbeheer Nederland zijn volgens deze partijen aldus onvoldoende onderzocht of zorgvuldig afgewogen bij de totstandkoming van het besluit.

Beoordeling door College van beroep door het bedrijfsleven (CBb)

Het CBb, de hoogste bestuursrechter in dit soort zaken, volgt het betoog van Netbeheer Nederland. Volgens het CBb is het besluit niet zorgvuldig voorbereid, nu het voldoende aannemelijk is dat in een substantieel aantal gevallen de aansluittermijnen niet gehaald zullen worden. Dit heeft te maken met de complexe opgave van de energietransitie en de schaarste aan technisch geschoold personeel. De ACM heeft volgens het CBb ook onvoldoende onderzoek gedaan naar de omstandigheden die ertoe kunnen leiden dat netbeheerders de termijnen niet halen. Verder volgt het CBb Netbeheer Nederland in haar betoog dat de aansluittermijn van 52 weken in congestiegebieden geen oplossing biedt en kleinverbruikers zelfs op het verkeerde been zet, omdat zij een aangelegde aansluiting (mogelijk) niet kunnen gebruiken terwijl zij er wel voor moeten betalen.

Het CBb vernietigt het besluit voor zover dat strekt tot vaststelling van de artikelen waarin de aansluittermijnen zijn opgenomen.

Heeft u vragen over dit onderwerp? Neem dan gerust contact op met één van onze specialisten. 

Dit is een Legal Update van Monique Rus-van der Velde en Thijs Ahsmann.

Download als pdf

Specialist(en)