Toerekening van de kennis van een bestuurder aan de vennootschap
07-10-2020
Alles wat een vennootschap doet, doet zij door middel van natuurlijke personen. Zo kan een vennootschap bijvoorbeeld een overeenkomst aangaan doordat haar bestuurder (of een ander vertegenwoordigingsbevoegd persoon) een handtekening zet. Zo kan een vennootschap bijvoorbeeld ook een onrechtmatige daad plegen doordat een van haar bestuurders en/of medewerkers een onrechtmatige daad pleegt.
In de meeste gevallen wordt een vennootschap vertegenwoordigd door een bestuurder. Het bestuur vertegenwoordigt de vennootschap, voor zover uit de wet of de statuten van de vennootschap niet anders voortvloeit.
Wanneer een bestuurder of ander vertegenwoordigingsbevoegd persoon namens een vennootschap aan tafel zit worden hun verklaringen gezien als verklaringen van de rechtspersoon. Daartegenover staat in beginsel ook dat wanneer een partij een verklaring afgeeft aan de bestuurders van een rechtspersoon (de daadwerkelijk contractspartij), deze verklaring wordt gezien als een verklaring die de rechtspersoon ter kennis is gekomen. Echter, het is niet altijd zo dat de kennis van een bestuurder steeds op een lijn wordt gesteld met de kennis van de vennootschap.
Recentelijk heeft de Hoge Raad zich gebogen over de vraag of de kennis van bestuurders (en een commissaris) toe te rekenen is aan de vennootschap zelf.
De zaak die aan de Hoge Raad werd voorgelegd betrof een geschil waarbij twee voormalig bestuurders en een voormalig commissaris van een verzekeraar in 2007 een deel van de kredietportefeuille hebben overgedragen aan een partij die (i) mede door hunzelf is opgericht; en (ii) waar zij een aanzienlijk belang in houden, zonder de overige functionarissen en de aandeelhouders op de hoogte te stellen van dit tegenstrijdige belang, tegen een koopsom van 1 AWG (omgerekend 0,47 Euro).
Nadat dit tegenstrijdige belang in 2013 bij het nieuwe bestuur aan het licht kwam zijn de voormalig functionarissen en de koper van de kredietportefeuille door de verzekeraar aansprakelijk gesteld. In de procedure verweert de koper zich met de stelling dat de vordering van de verzekeraar al is verjaard. Een verjaringstermijn begint te lopen op de dag na de dag waarop een benadeelde bekend is geworden met de schade en de aansprakelijke persoon. Aangezien de betrokken functionarissen, en daarom dus ook de verzekeraar, op het moment van de transactie al op de hoogte waren van de belangenverstrengeling, is de verjaringstermijn volgens koper op dat moment al aangevangen.
De Hoge Raad zet in haar arrest het leerstuk van toerekening van wetenschap van een bestuurder aan een rechtspersoon uiteen. In beginsel brengt de aard van de functie van een bestuurder van een rechtspersoon mee dat zijn wetenschap in het maatschappelijk verkeer heeft te gelden als wetenschap van de rechtspersoon. Dit kan echter onder bijzondere omstandigheden anders zijn. De Hoge Raad zag voldoende aanleiding om te concluderen dat van dergelijke bijzondere omstandigheden in dit geval sprake was. Reden hiervoor was dat de koper van de kredietportefeuille, waarbij twee van de onderhavige functionarissen zelf ook een positie binnen het bestuur bekleedden, had meegewerkt aan het onkundig houden van de verzekeraar over de tegenstrijdige belangen en ervoor had gezorgd dat de verzekeraar geen rechtsmaatregelen tegen haar zou treffen. Onder dergelijke omstandigheden is de kennis van de functionarissen van de verzekeraar niet toe te rekenen aan de verzekeraar. Daarmee heeft de koper van de portefeuille meegewerkt aan en vervolgens geprofiteerd van het onbehoorlijk bestuur van de functionarissen.
Volgens de Hoge Raad kunnen deze omstandigheden de conclusie dragen dat in de verhouding tussen de verzekeraar en de koper de wetenschap van de drie betrokken functionarissen in het maatschappelijk verkeer niet heeft te gelden als wetenschap van verzekeraar en daarmee ook het oordeel dat de verjaringstermijn van de rechtsvordering tegen de koper niet is aangevangen.
Dit is een Legal Update van Jelle Bruinsma.
